صرفهجویی ارزی ۷۰۰ میلیون دلاری
تاریخ انتشار: ۱۰ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۳۶۳۷۶۹
معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه با بیان این که ما نباید به راحتی با تغییر دولتها بازارهای صادراتی که به سختی به دست آوردهایم را از دست بدهیم، گفت: متاسفانه طی چند سال گذشته بازارهای صادراتی خود در مناطقی همچون آمریکای لاتین را به خاطر تغییر دولتها از دست دادیم در حالی که اگر این فعالیتها ادامه پیدا می کرد ما اکنون نصف بازار آن منطقه را گرفته بودیم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
به گزارش ایران اکونومیست، مهدی صفری که این روزها برخی در فضای رسانهای گمانهزنی میکنند در صورتی که وزارت بازرگانی تشکیل شود وی میتواند یکی از گزینههای بالقوه دولت برای تصدی مسئولیت در این وزارت خانه باشد ، طی دو سال گذشته با حضور در معاونت اقتصادی وزارت امور خارجه تلاش کرده حوزه عملکردی دستگاه دیپلماسی کشور را از یک وزارت خانه صرفا سیاسی به سمت تجارت خارجی سوق دهد و در راستای تحقق وعده حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه به دولت و مجلس مبنی بر این که دیپلماسی اقتصاد ۴۰ درصد برنامههای سیاست خارجی در دولت سیزدهم است، حرکت کند.
این دیپلمات ارشد وزارت خارجه که برخلاف این که در یک دانشگاه آمریکایی تحصیل کرده عموما در محافل رسانهای از وی به عنوان فردی نزدیک به روسیه و چین نام برده میشود، در گفتوگوی تفصیلی با ایران اکونومیست با تشریح بخشی از اقدامات دو سال گذشته دولت سیزدهم در حوزه تجارت خارجی تاکید کرد در این حوزه باید به نحوی عمل کنیم که نتیجهاش برد-برد برای طرفین همکاری باشد.
بخش اول گفتوگوی تفصیلی ایران اکونومیست با این دیپلمات قدیمی وزارت خارجه به شرح زیر است:
طی چند سال اخیری که معاونت دیپلماسی اقتصادی تشکیل شده و شما در سمت ریاست آن حضور دارید شاهد فعالیتهای متعددی از سوی این معاونت هستیم. در مدت حضورتان در این مسئولیت به استانهای مختلف سفر و با تجار و بازرگانان دیدار و رایزنی کردهاید و نشستهای جلسه ستاد هماهنگی روابط اقتصادی خارجی با مدیریت شما به صورت مستمر با دستگاههای مختلف برگزار شده است. ممکن است این سوال در برخی از اذهان عمومی پیش بیاید که چرا مردم هنوز اثرات این فعالیتها را در سفرههایشان به صورت ملموس مشاهده نمیکنند؟ و اگر این نظر را قبول دارید، علت این موضوع چیست؟
اولویت ما در دولت سیزدهم گسترش تعامل با کشورهای همسایه است، البته نباید کشورهای دیگر را کنار بگذاریم و باید در مناطقی همچون آفریقا، آمریکای لاتین و غرب آسیا به صورت هماهنگ کار را جلو ببریم در طول سالهای گذشته ارتباطات ما با همسایههایی همچون پاکستان، افغانستان، ترکمنستان و آسیای مرکزی و کشورهای مختلف بسیار ضعیف شده بود، بنابراین تلاش کردیم تا بتوانیم روابط تجاری و اقتصادی، ترانزیت، سوآپ نفت، سوآپ گاز، ارتباطات، ترانزیت برقی کشورمان و کارهای تهاتری که میتوانستیم با کشورهای همسایه، آسیای مرکزی و قفقاز انجام دهیم را احیا کنیم که قطعا این مسائل زمانبر بوده است.
مهدی صفری در گفتوگو با ایران اکونومیست
چهار گذر مرزی با ترکمنستان را مجددا احیا کردیم
طی این سالها، بعضا ارتباطات جاری ما با کشوری که پیش از این حدود ۶ میلیارد تجارت داشتیم به ۱۲۰ میلیون دلار کاهش یافت و قطعا احیای این ارتباطات زمانبر است. یا مثلا با کشوری همچون ترکمنستان چهار گذر مرزی داشتیم که تقریبا سه گذر آن بسته شده بود. در این گذرگاهها رفت و آمد کامیونها، ارتباطات ریلی و ... انجام میشد و ما در این مدت تلاش کردیم که این ۴ گذر را احیا کنیم. در مورد کشورهایی همچون ازبکستان، قزاقستان و تاجیکستان هم به همین صورت بود. روابط تجاری ما با تاجیکستان طی یک سال بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ درصد افزایش یافت و از ۵۰ میلیون دلار به ۳۵۰ میلیون دلار رسید که با اجرای یک پروژه بزرگ صدور خدمات مهندسی به بیش از ۵۰۰ میلیون دلار میرسد.
ما در حوزه دیپلماسی اقتصادی بر روی موضوعاتی همچون ارزآوری، واردات، صادرات، انتقال تکنولوژی، ترانزیت، سرمایهگذاری، صدور خدمات فنی و مهندسی، روشهای تأمین مالی مثل تهاتر و فاکتورهای دیگر تمرکز داریم، در بخش افزایش تجارت خارجی نیز همکاری خوبی با وزارت صمت داشتهایم تا بتوانیم آن را توسعه دهیم؛ چرا که اگر میزان صادرات را افزایش دهیم، میتوانیم شغل ایجاد کنیم و روی مسائل مختلف داخلی تأثیرگذار باشیم.
تا زمانی که صادرات غیر نفتی بیشتر از وارداتمان نشود، تثبیت دلاری نخواهیم داشت
به نظرم تا زمانی که صادرات غیر نفتی بیشتر از وارداتمان نشود، تثبیت دلاری که یک فاکتور اصلی است را نداریم. در سال گذشته برای اولین بار ۵۴ میلیارد دلار صادرات غیر نفتی داشتیم، اما متأسفانه واردات با وجود تلاش زیاد نسبت به سال قبل بیشتر بود. مثلا در مورد کالاهای اساسی اگر پیش از این ۱۲ میلیارد دلاربوده در سال گذشته به ۲۰ میلیارد دلار رسیده است.
ما تلاش میکنیم در حوزه صادرات نیز بازارهای موجود را تثبیت کنیم و از طرف دیگر افزایش صادرات در حوزه تجارت خارجی با همسایگان نیز داشته باشیم چنان که در این مدت با کشوری ۲۰ درصد، با کشور دیگر ۵۰ درصد و با کشور دیگر ۲۰۰ درصد افزایش صادرات داشتهایم.
۷۰۰ میلیون دلار صرفهجویی ارزی در مورد واردات برخی از کالاهای اساسی داشتیم
یکی دیگر از اقدامات ما صرفه جویی ارزی در موضوع کالاهای وارداتی است. زمانی که منابع را در جهت تأمین کالاها توزیع میکنیم و در این زمینه به تامین کالا از یک کشور خاص محدود نمیشویم، این خود رقابت ایجاد میکند و قیمت کالای مورد نیاز ارزانتر میشود. در تعامل با کشورهای منطقه مثل روسیه، قزاقستان و بلاروس در مورد تهیه کود و برخی دیگر از کالاهای اساسی حدود ۷۰۰ میلیون دلار صرفه جویی ارزی داشتهایم.
چرا ما در داخل این مواد را تولید نکنیم؟
به طور موازی بر روی انتقال تکنولوژی به داخل کشور نیز تمرکز کردهایم. انتقال تکنولوژی در مورد تولید کالاهای اساسی که وابستگی به آن داریم و در عین حال توانایی تولید آن را در داخل کشور نیز داریم. در بخش کشاورزی وابستگی به کود فسفات و پتاس داریم که به دنبال داخلیسازی آن هستیم. در مورد مواد اولیه دارویی نیز با بخش غذا و دارو در این ارتباط جلسات و رایزنیهایی داشتهایم. حدود ۱/۲ میلیارد دلار از دو کشور خاص مواد اولیه شیمیایی در این حوزه وارد میکنیم این در حالی است که خود ما دارای صنعت پتروشیمی هستیم و فضا در دست ماست و سوال این است چرا ما در داخل این مواد را تولید نکنیم؟
بعد از مسئله انتقال تکنولوژی به داخل کشور که باعث صرفهجویی ارزی میشود، بر روی صدور خدمات فنی مهندسی که به نوعی در راستای ارزآوری برای کشور و گرفتن پروژه در خارج از کشور است، هم تمرکز داریم. در زمینه صدور خدمات مهندسی در بخش انرژی، ساختمان، جاده سازی، تونلسازی و نیروگاه سازی و غیره توانایی داریم. ما در حال برنامه ریزی و ایجاد بازارهای جدید برای صدور این خدمات هستیم. خانههای فناوری در کشورهایی مثل کنیا، اوگاندا و زیمبابوه ایجاد کردهایم و قرار است در برخی دیگر از کشورهای آفریقایی نیز این کار را انجام دهیم. همچنین در این مدت نمایشگاههای دائمی برای فروش کالاهای ایرانی در برخی از کشورها ایجاد کردهایم.
بخشی که اشاره کردم تنها بخش کوچکی از اقداماتی است که انجام شده است و باید توجه داشت که به نتیجه رسیدن اقدامات زمانبر است. معتقدم در حوزه تجارت خارجی و دیپلماسی اقتصادی باید به نحوی عمل کنیم که نتیجه اش برد-برد برای طرفین همکاری باشد و روند فعالیتها به گونهای باشد که حضور ما در بازارهای هدف درازمدت و طولانی باشد نه محدود و مقطعی.
مهدی صفری در گفتوگو با ایران اکونومیستصادرات ایران به چین در حوزه شیلات ۲/۵ برابر افزایش پیدا کرده است
یکی دیگر از اقداماتی که در مدت اخیر انجام دادیم، ایجاد بازارهای جدید برای کالاهای صادراتی ایران در حوزه شیلات و مرکبات است. چین از گذشته بازار نفت و پتروشیمی ما بوده است، اما بازار عسل، کیوی، مرکبات و لبنیات و شیلات ما نبود. الان این مجوزها گرفته شده و کار انجام میشود. اخیرا جلسهای با شیلات داشتیم با این مضمون که در این چند ماه ۲/۵ برابر صادرات به چین در حوزه شیلات افزایش پیدا کرده است در خصوص صادرات ماهی، از چینیها ۶ مجوز گرفتهایم، این اقدامات همه ایجاد شغل میکند گرچه موضوعی زمانبر است.
باید فاصله ترانزیت از مسیر کشور را کوتاه کنیم
یکی از منابع درآمدی کشور موضوع تزانزیت است. ما تاکید بر این داریم که باید فاصله ترانزیت از مسیر کشور را کوتاه کنیم. امیدوارم مسئولان مربوطه به این نتیجه برسند زمانی که کالایی ترانزیت میشود و در ورودی به کشور پلمب میشود، دیگر احتیاجی نیست که کنترل A و B و چک کردن مجدد را داشته باشیم. قرار است این کالاها ترانزیت شود و قرار نیست در کشور متوقف شود، بنابراین احتیاج به چک کردن کالای تزانزیتی پلمب شده نیست.
منظورتان این است که مراحل بروکراسی در حوزه ترانزیت باید کمتر و کوتاهتر شود؟
بله. زمانی که کالای تزانزیتی پلمب شده است و قرار نیست در داخل کشور مصرف شود، چرا باید تست شود. الان می گویند فلان جا باید تمام واگنها و کانتینرها که حامل کالای ترانزیتی است، تست شود. چرا باید تست شود؟ با طولانی بودن زمان ترانزیت در داخل کشور، کاری میکنیم که کشورها مسیر دیگری را برای ترانزیت انتخاب کنند. در این حوزه رقابت وجود دارد و اگر فاصله زمانی زیاد شود، کشورها به راحتی مسیر دیگری را برای ترانزیت انتخاب میکنند.
شما در صحبتهایتان به موضوع اهمیت جذب سرمایه گذاری خارجی اشاره کردید در طول دو سال گذشته به چه میزان سرمایه گذاری خارجی جذب کشور شده است؟ برخی از فعالان اقتصادی معتقد هستند که قوانین داخلی ما به گونهای است که امکان جذب سرمایه خارجی وجود ندارد و از طرف دیگر نوسانات قیمت دلار در کشور نیز یکی دیگر از موانع اصلی در این حوزه است ؟
بله نوسانات دلار و مسائل این چنین وجود دارد ولی علیرغم این مشکلات، اقداماتی نیز در این حوزه انجام شده است و شما رقم دقیق در این زمینه را میتوانید از دوستان مربوطه در وزارت صمت بپرسید .
یکی از سیاستهای جمهوری اسلامی ایران در سالهای اخیر انجام تجارت خارجی با کشورهای هدف با پول ملی طرفین بوده است. اکنون با چند کشور در حوزه تجارت خارجی با پول ملیشان تعامل داریم و یا این که به تهاتر کالا مشغول هستیم؟
تعداد این کشورها زیاد است. تهاتر با اغلب کشورها به خصوص کشورهای همسایه داریم. طبق بررسیهایی که ما و وزارت امور خارجه از طریق نمایندگیها و سایت خود انجام دادند، اغلب کشورها احتیاج به کالاهای پتروشیمی به ویژه اوره به علت کشاورزی دارند. اوره ایران حتی به یکی از کشورهای آمریکای لاتین نیز میرود، قبلاً هیچ اورهای به آن کشور صادر نمیکردیم؛ در حالی که الان دو میلیارد دلار صادرات اوره داشتیم و چهار میلیارد واردات داشتیم که دو میلیارد آن بالانس میشود و دیگر مشکلات مانند قبل نیست.
در خصوص پاکستان، مانگو (انبه) از این کشور وارد میکنیم، سیبزمینی و سیب صادر میکنیم. در مورد برنج تولید داخل، کفایت مصرف مردم را نمیکند و ما اکنون از دو- سه کشور مثل هند و پاکستان برنج وارد میکنیم. این برنج با کالاها و اقلام ما تهاتر میشود.
مهدی صفری در گفتوگو با ایران اکونومیستیکی از برنامههای وزارت امور خارجه در ارزیابی سفارتخانهها، بررسی عملکرد آنها درحوزه دیپلماسی اقتصادی است با توجه به این موضوع آیا در حال حاضر سفارتخانهها در حوزه دیپلماسی اقتصادی فعال شدهاند یا همچنان عملکردشان صرفاً سیاسی است؟
زمانی که آقای امیرعبداللهیان به وزارت امور خارجه به عنوان وزیر آمدند به مجلس و دولت قول دادند که حدود ۴۰ درصد از فعالیت این وزارتخانه اقتصادی شود. سفرای ما در کشورهای دیگر در ارتباط با موضوع دیپلماسی اقتصادی تلاش میکنند، منتها سفیر یک طرف ماجرا است. مثلا میگویند در کشور به مرغ احتیاج داریم و یکباره ما چندین سفارت خانه را بسیج میکنیم تا این نیاز برآورده شود اما یکباره تاجری که گفته مرغ میخواهم، اقدامی برای دریافت این کالا نمی کند، این مسائل هم بعضا وجود دارد و باعث ایجاد خسارتهایی میشود.
در خصوص تامین کالاهایی مختلف مثل آنتیبیوتیک که یک مدتی در داخل کشور برای تامین آن مشکل داشتیم از طریق ایجاد هماهنگی با برخی از سفارتخانههای ایران در خارج از کشور و با همکاری وزارت خارجه کمک کردیم بلافاصله این دارو وارد کشور شود. البته کار و فعالیت در این حوزه سخت است، اما خوشبختانه هماهنگی خوبی در این زمینه وجود دارد.
اخیرا آقای مسعود دانشمند، عضو هیات مدیره کانون موسسات حمل و نقل در مصاحبه با یکی از رسانهها اعلام کرده زمانی که کشتیهایمان را برای تجارت به ونزوئلا میفرستیم، چون کالایی برای تهاتر با ما ندارند، این کشتیها خالی بازمیگردند و در واقع ایشان تاکید داشتند که تجارت با کشوری مثل ونزوئلا برای ما سودی ندارد و ما پولی بابت تجارت با ونزوئلا دریافت نمیکنیم؟
چطور برای ما تجارت با ونزوئلا صرف نمیکند ولی برای همسایه ما صرف میکند؟ دوم اینکه ما همیشه منفی به مسائل نگاه میکنیم. الان با ارگانهای مختلف به ویژه در بخش معادن و کالاهای مورد نیاز صحبت شده که کشتی پر برود و پر برگردد.
باید کشتیهای ما حداقل هفتهای یکبار به ونزوئلا بروند، اما در حال حاضر ماهی یکبار میروند، این در حالی است که کشورهای رقیب و همسایه ما هفتهای یک بار کشتی به آنجا میفرستند. اگر بخواهیم سود کنیم باید کشتی به موقع اعزام کنیم. باید کالا به سوپرمارکت و فروشگاههایی که تعهد دادیم به موقع برسد، علاقهمندی به کالا های ایرانی در آنجا زیاد است. این کالاها قرار است به کوبا، نیکاراگوئه و غیره برود. در فروشگاههای برخی از این کشورها، کالاها را به دلار میفروشند. فروشگاه بزرگی در آنجا داریم و اگر کالا مرتب برود، در فروشگاههای ما، مردم برای دریافت کالا در صف میایستند.
در روزهای اخیر کشتی ایرانی بار خود شامل خودرو و کالاهای صادراتی را در ونزوئلا تخلیه کرده و در حال حاضر مشغول بارگیری" کک نفت" به عنوانماده اولیه مورد نیاز کشور است و پیش از این هم کشتیهای قبلی نسبت به حمل کک نفت و پودر الومینا به عنوان دو ماده اولیه مورد نیاز کشور به مقصد بنادر کشورمان اقدام کردهاند.
کک نفتی یکی از محصولات حاصل از پالایش نفت خام محسوب میشود. مصرف کک نفتی در جهان به میزان ۷۶ درصد در صنعت آلومینیوم ، پنج درصد در صنعت فولاد و بقیه در سایر صنایع است.
مهدی صفری در گفت وگو با ایران اکونومیستنباید به راحتی با تغییر دولتها، بازارهای صادراتی که به سختی به دست آوردهایم را از دست بدهیم
بسیاری از پروژهها را اخیرا از جمله فعالیت کارخانه تراکتورسازی و کشت فرا سرزمینی و ... مجددا در ونزوئلا احیا کردهایم. مسئله این است که چرا فعالیت آنها در طول سالهای گذشته متوقف شده است. اگر اینها ادامه تولید داشتند، ما اکنون نصف بازار در آن منطقه را گرفته بودیم. بارها تاکید کردهام که سیاستهای اقتصادی و سرمایهگذاریهای انجام شده نباید به وسیله دولتها تخریب شود و یا تغییر کند. باید در این زمینه حکمهایی در سطح بالا داده شود و احکامی صادر شود که سیاستهای اقتصادی اخذ شده از سوی کشور در دیگر کشورها تداوم داشته باشد؛ چرا که پیوستگی در سیاستها بسیار مهم است و ما نباید به راحتی با تغییر دولتها بازارهای صادراتی که به سختی به دست آوردهایم را از دست بدهیم
بخش دوم گفتوگوی ایران اکونومیست با مهدی صفری طی روزهای آتی منتشر خواهد شد.
منبع: خبرگزاری ایسنا برچسب ها: مهدی صفری معاون دیپلماسی اقتصادی وزیر امور خارجه ، مهدی صفری ، تهاتر ، ترانزیت کالا ، ایران و چین ، قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین ، ایران و ونزوئلا ، آمریکای لاتین
منبع: ایران اکونومیست
کلیدواژه: مهدی صفری تهاتر ترانزیت کالا ایران و چین قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین ایران و ونزوئلا آمریکای لاتین حوزه تجارت خارجی بازارهای صادراتی دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه انتقال تکنولوژی صرفه جویی ارزی آمریکای لاتین کالاهای اساسی تغییر دولت ها میلیارد دلار سرمایه گذاری داخل کشور وزارت خارجه میلیون دلار صدور خدمات مورد نیاز فعالیت ها داشته ایم سال گذشته سیاست ها کشتی ها سال ها کک نفت
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۳۶۳۷۶۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ادعای دلارزدایی و قرارداد دلاری/کشورهای اسلامی؛ از نشستهای نمایشی تا اقدامات عملی/عملیات وعده صادق و تحول در تاریخ غرب آسیا
به گزارش «تابناک» روزنامههای امروز دوشنبه ۱۷ اردیبهشت ماه در حالی چاپ و منتشر شد که تأکید بر پایان جنگ در توافقنامه جنگ غزه، واکنش سایت حسن روحانی به اظهارات سخنگوی شورای نگهبان، شکلگیری جنبش اعتراضی دانشجویان ایالات متحده امریکا در اعتراض به رژیم صهیونیستی و حذف محترمانه ایران از میدان گازی آرش توسط کویت و عربستان در صفحات نخست روزنامههای امروز برجسته شده است.
در ادامه تعدادی از یادداشتها و سرمقالههای منتشره در روزنامههای امروز را مرور میکنیم:
عباس حاجینجاری طی یادداشتی در شماره امروز جوان با عنوان عملیات وعده صادق و تحول در تاریخ غرب آسیا نوشت: با گذشت بیش از دو هفته از عملیات کمنظیر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی علیه دو مرکز نظامی رژیم صهیونیستی، ابعاد و پیامدهای این عملیات به محور اصلی سیاستگذاریها و تصمیمگیریهای دوستان و دشمنان انقلاب اسلامی تبدیلشده است.
یکی از آخرین نمونههای آن اعتراف کانال۱۲ رژیم صهیونیستی است که در گزارشی از مذاکرات برای تبادل اسرا میان فلسطینیها و صهیونیستها میگوید بعد از حمله ایران حماس اعتماد بیشتری پیدا کرده و راحتتر در مذاکرات نه میگوید. در نقطه مقابل سخنان آقای بلینکن وزیرامورخارجه امریکا در نشست اعضای شورای همکاری خلیجفارس است که در آن متأثر از ضربهای که سیستم دفاعی غرب در منطقه از این عملیات متحمل شده، صریحاً خواستار یکپارچگی دفاعی جدیتر اعراب خلیجفارس در مقابل ایران میشود. بلینکن در این سفر که هفتمین سفر بعد از عملیات طوفان الاقصی و نخستین سفر بعد از حمله رژیم صهیونیستی به بخش کنسولی سفارت ایران در دمشق و عملیات وعده صادق است، در نشستی در ریاض در شورای همکاری خلیجفارس تأکید میکند که ایالاتمتحده در هفتههای آتی با این بلوک متشکل از شش کشور عربی در مورد یکپارچهسازی دفاع هوایی و موشکی و همچنین تقویت امنیت دریایی گفتگو خواهد کرد. او با اشاره به حملات موشکی ایران علیه دو مرکز نظامی صهیونیستها میگوید: «این حمله ضمن نشان دادن تهدید حاد و فزاینده ایران به ما یادآور میسازد که همکاری در زمینه دفاع یکپارچه تا چه اندازه ضروری است.»
بازتابها و پیامدهای عملیات وعده صادق نشان میدهد که تأثیر آن در روند تحولات منطقه غرب آسیا بهگونهای است که از دیدگاه بسیاری از کارشناسان این منطقه، باید تاریخ تحولات آن را به دو بخش قبل و بعد از عملیات تقسیم کرد.
این مدعا آنگاه بهتر قابلدرک خواهد بود که اهداف راهبردی غرب در ایجاد رژیم صهیونیستی در سرزمین فلسطین بیشتر مورد توجه قرار گیرد. رژیمی که در نقطه آغاز برای زمینهسازی تسلط غرب بر کشورهای اسلامی و از بین بردن دغدغه نسبت به گسترش اسلام به سمت غرب ایجاد و به غدهای سرطانی برای درگیرسازی کشورهای اسلامی باهم تبدیل و بهویژه بعد از جنگ جهانی دوم، غرب تمام توان خود را برای شکست اعراب و فلسطینیها در جنگهای چندجانبه اعراب اسرائیل و جلوگیری از پیروزی آنها به کار گرفت و به توفیقات زیادی در رسانیدن صهیونیستها به آرمان نیل تا فرات نزدیک شده بود، اما با پیروزی انقلاب اسلامی و در امتداد آن شکلگیری نیروهای جبهه مقاومت در فلسطین و دیگر کشورهای منطقه و تقابل ۴۴ ساله با این رژیم که اوج آن عملیات طوفان الاقصی بود، هیمنه اطلاعاتی و امنیتی رژیم دچار فروپاشی شد، و به همین دلیل امریکا و رژیم صهیونیستی بعد از این عملیات به دلیل شکست از مقاومت، به بیسابقهترین جنایتها دست یازیدند و چهره واقعی تمدن غرب را با اقدامات وحشیانه و تروریستی علیه زنان و کودکان فلسطینی به جهانیان نشان دادند و این اقدامات نیز به رسوایی بیشتر غرب و شکلگیری موج جدیدی از قیام علیه راهبردهای غرب و آنهم در دانشگاههای آنها انجامیده است.
عملیات وعده صادق نشانگر تحول در راهبردهای نظام جمهوری اسلامی ایران در مقابل رژیم صهیونیستی و امریکا و دیگر قدرتهای سلطهگر غربی است، برنامهریزی دقیق و هوشمندانه ایران در قالب یک جنگ ترکیبی چندجانبه نظامی رسانهای دیپلماسی، نشان داد که ایران در عین بهرهگیری توانمندی نظامی درونزا از ظرفیت بالایی در هماهنگی میان دیپلماسی و میدان برخوردار است.
رخنمایی از قدرت بازدارندگی ایران و اثبات غیرقابلپیشبینی بودن پاسخهای بعدی ایران و اینکه دیگر ایران هیچ حملهای را بدون پاسخ نخواهد گذاشت از دیگر ویژگیهای این عملیات است. این عملیات نشانگر قدرت و توان ایران در مقابله با چهار قدرت بزرگ اتمی جهان و حمایت چندین کشور دیگر است.
عملیات وعده صادق که با سلاحهای تمام ایرانی انجام شد، نشانگر قابلیت و توانمندی تولیدات دفاعی ایران و اثبات وعدههای گذشته ایران در پاسخ به تهدیدات دشمن در صورت تعرض به ایران است. با توجه به اینکه این اقدام ایران تنها تنبیه متجاوز با بهرهگیری از ۲۰ درصد ظرفیتهای آماده به کار نیروی هوا و فضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود.
عملیات موفقیتآمیز وعده صادق توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از داخل ایران منجر به تنظیم و تثبیت معادله جدید بازدارندگی بر اساس شرایط بعد از عملیات طوفان الاقصی در منطقه غرب آسیا خواهد شد و در چارچوب این معادله جدید رژیم صهیونیستی دیگر نمیتواند از شرایط «آسیب بزن و در امان باش» استفاده کند و پسازاین میبایست پاسخ مستقیم ایران را در محاسبات اقدامات خود در منطقه مدنظر قرار دهند.
عملیات وعده صادق در محیط داخلی منجر به تقویت انسجام ملی و افزایش اطمینان و اعتماد مردم به توانمندی نیروهای مسلح در دفاع از منافع ملی شده و در سطح منطقه نیز موجب تقویت موقعیت منطقهای ایران و بازتولید سرمایه سیاسی و اجتماعی در محیط منطقهای برای قدرت سخت و نرم ایران و جبهه مقاومت گشته و ارتقای جایگاه ایران در افکار عمومی مردم منطقه را در پی داشته و خواهد داشت.
ادعای دلارزدایی و قرارداد دلاری
محمدصادق جنان صفت طی یادداشتی در شماره امروز جهان صنعت با عنوان ادعای دلارزدایی و قرارداد دلاری نوشت: نهاد دولت در ایران از انجام هیچ کاری ترس ندارد. بخشی از سر نترس دولت به این دلیل است که به ریشهها و پیامدهای کارش آگاه نیست. بهطور مثال بسیار دیده شده که هرگاه راه ورود درآمدهای نفت صادراتی مسدود یا تنگ و تاریک میشود، صادرات به مقولهای ارزشمند تبدیل شده و به صادرکنندگان جایزه و رانت داده میشود.
از سوی دیگر بسیار دیدهایم هنگامی که شیرهای صادرات نفت باز میشوند صادرات از چشم میافتد. دولت سیزدهم در اینباره سرآمد دیگر دولتها بوده و مدیران این دولت با ناهماهنگیهای درون دولتی کارهای عجیب و سخت انجام میدهند. بهطور مثال میتوان به داستان نامعادله بنزین نگاه جدی کرد.
دولت سیزدهم نیک میداند اگر قیمت بنزین در همین اندازه بماند شهروندان از مصرف آن شادمانی کرده و بر میزان مصرف خود اضافه میکنند و به این ترتیب و با توجه به اینکه ساخت پالایشگاه زمان میبرد باید بر میزان واردات بیفزایند. از سوی دیگر دولت و نهادهای حکومتی هراس دارند قیمت بنزین را ناگهانی و بدون اعلام قبلی افزایش دهند، زیرا میدانند شهروندان با نارضایتی از این اقدام احتمالی کار را بر دولت سخت میکنند و دولت باید منتظر نارضایتی و اعتراض شهروندان باشد. اینگونه است که دولت سیزدهم دنبال تولید داخلی بنزین افتاده و با عقد قرارداد با مجتمعهای پتروشیمی از آنها میخواهد بخشی از ظرفیت خود را به تولید بنزین اختصاص دهند و به این ترتیب راه واردات را ببندند.
این خواست دولت، اما با یک کار عجیب همراه شده است و آن عقد قرارداد دلاری بین شرکتهای ایرانی است. این درحالی است که دولت سیزدهم بارها و بارها تاکید داشته قصد دارد دلارزدایی کرده و تجارت خارجی با کشورهای دوست و همسایه را با پول ملی انجام دهد. جمهوری اسلامی تبلیغات شدیدی برای دلارزدایی از تجارت خارجی دارد و در هر فرصتی به طرفهای تجاری یادآور میشود بهتر است با پولهای ملی دادوستد شود که البته تا اینجای کار به نتیجهای هم نرسیده است. عقد قرارداد دلاری در این وضعیت میتواند همه ادعاهای سیاسی و اقتصادی و کوششهای آتی برای دلارزدایی در دادوستد را نیست و نابود کند. طرفهای تجاری ایران حالا میگویند جمهوری اسلامی نمیتواند با شرکتهای دولتی و خصولتی خود به نتیجه برسد که قرارداد دلاری برای دادوستد نبندند و آن وقت از ما میخواهد دلارزدایی کنیم. بهنظر میرسد اصولا عقد قرارداد دلاری شرکتهای ایرانی با هم با سختگیری قانونی روبهرو است و باید دید این اتفاق چگونه مدیریت میشود. دولت میتواند در اینباره توضیح دهد که چگونه شده قرارداد دلاری داخلی را مجاز دانسته است.
کشورهای اسلامی؛ از نشستهای نمایشی تا اقدامات عملی
هادی محمدی طی یادداشتی در شماره امروز خراسان با عنوان کشورهای اسلامی؛ از نشستهای نمایشی تا اقدامات عملی نوشت: پانزدهمین نشست سران کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی روز گذشته در بانجول پایتخت گامبیا در غرب آفریقا به کار خود پایان داد و این کشور کوچک اسلامی برای سه سال رهبری بزرگترین سازمان کشورهای مسلمان را برعهده گرفت. در نشست پانزدهم نیز همچون چهارده نشست گذشته و بر مبنای فلسفه وجودی سازمان همکاری اسلامی، موضوع فلسطین مهمترین دغدغه کشورهای اسلامی عنوان شد و به ویژه پس از هفت ماه از آغاز جنگ نابرابر و ظالمانه رژیم صهیونیستی علیه مردم غزه بیشتر سخنرانیهای سران و مقامات ارشد حاضر در نشست و دیدارهای دوجانبه در حاشیه اجلاس به موضوع فلسطین و غزه اختصاص داشت؛ با این حال آنچه تاسف بار است نتیجه عملی این نوع نشستها و گردهماییهای کشورهای اسلامی است که میتوان گفت «تقریبا هیچ». در همین هفت ماه دو بار وزرای کشورهای اسلامی و یک بار سران کشورهای اسلامی اجلاس اضطراری برگزار کردند، اما نتیجه خاصی برای مردم فلسطین در برنداشته و رژیم صهیونیستی گستاختر از گذشته به نسل کشی علیه مردم فلسطین ادامه میدهد. شاید حداقل کار برخی کشورهای اسلامی قطع روابط دیپلماتیک یا قطع روابط تجاری و یک تحریم موثر انرژی و کالا بود که تاکنون محقق نشده است، هرچند ترکیه بعد از هفت ماه اخیرا اظهاراتی در مورد این تحریم بیان داشته، اما صاحب نظران منطقه با دیده تردید به این ادعای ترکیه مینگرند.
جمهوری اسلامی ایران در سطوح عالی خود همواره خطر امنیتی اسرائیل در منطقه را هشدار داده و از کشورهای منطقه و اسلامی درخواست داشته تا روابط سیاسی و اقتصادی خود را حداقل به صورت کوتاه مدت و با هدف فشار به این رژیم برای پایان دادن به جنگ علیه مردم غزه قطع کنند که تاکنون اقدام عملی صورت نگرفته و کشورهای اسلامی صرفا به بیانیه دادن و نشستهای نمایشی بی ثمر اکتفا کرده اند. این درحالی است که مردم غزه بیش از چنین نشستهایی که خروجی مشخص و ملموسی تاکنون نداشته، نیازمند مقابله واقعی با اسرائیل هستند تا چند خواسته اولیه آنها شامل برقراری آتشبس فوری در تمام مناطق غزه، رفع کامل محاصره انسانی غزه، تبادل اسرا، خروج فوری اسرائیل از غزه و آغاز کمک رسانی و بازسازی این منطقه محقق شود. چنین خواستههایی قطعا بدون فشار سیاسی، تبلیغاتی و اقتصادی جهان به ویژه کشورهای اسلامی، عملی نخواهد شد و در این میان حرکت ایران به تنهایی کافی نبوده و نیست. اما سازمان همکاری اسلامی نیز به نظر میرسد نیاز به یک پوست اندازی جدی داشته باشد. جمهوری اسلامی برای این تحول مهم در این سازمان با حضور ۵۷ کشور اسلامی، توسط وزیر خارجه کشورمان چند پیشنهاد عملی و عینی ارائه کرده است.
اول- ملتهای اسلامی با تمرکز و سرمایهگذاری در بخش نیروی انسانی، فناوری و زیرساختها میتوانند ظرفیت بزرگ خود را در جهت نیل به اهداف توسعه پایدار ملل مسلمان به کار گیرند.
دوم- جهت تعمیق سطح همکاریها و تسرّی توسعه پایدار و همهجانبه میبایست شبکه همکاریهای اقتصادی، فنی، توسعهای، تجاری و مالی- پولی میان کشورهای اسلامی در بستر توافقات و سازوکارهای هدفمند و مشترک، بیشازپیش تقویت گردد.
سوم- ایجاد یک پلتفرم اختصاصی در چارچوب سازمان همکاری اسلامی جهت اشتراکگذاری دانش، تخصص و منابع مرتبط با توسعه پایدار لازمه تحقق طرحهای توسعهای ملل مسلمان است.
چهارم- ارتقای یکپارچگی اقتصادی و تجاری بین کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی جهت دستیابی به اهداف توسعه پایدار، بر مبنای ارزشها یک ضرورت است.
پنجم- بهکارگیری ابتکارات و نوآوریهای فناورانه و گسترش تحقیقات علمی به منظور پیشبرد دستور کار تحقق اهداف توسعه پایدار در چارچوب سازمان همکاری اسلامی نیازمند طراحی سازوکاری مناسب میباشد.
اجرای این پیشنهادهای پنج گانه در صورت داشتن اراده کافی از سوی کشورهای اسلامی میتواند این سازمان را به یک قطب اثرگذار و مستقل در موضوعات بین المللی بدل ساخته و کشورهای دیگر را موظف به توجه به خواستههای حدود دومیلیارد مسلمان نماید. در چنین شرایطی بحرانهایی همچون جنگ غزه میتواند توسط یک سازمان قوی به لحاظ سیاسی و اقتصادی مدیریت شده و به سود مسلمانان به نتیجه برسد. در صورت رسیدن به چنین وضعیتی میتوان امیدوار بود اولا مسلمانان تحت چنین فجایعی دچار نسل کشی قرار نگیرند و ثانیا به جای نشستهای نمایشی اقدامات عملی و یکپارچه از سوی کشورهای اسلامی علیه دشمنان مسلمانان صورت گیرد.